Do powstania Pustyni Kozłowskiej doszło bezpośrednio wskutek działalności radzieckiego poligonu wojskowego. W tej części starych borów postawiono makiety i tarcze służące jako cele ćwiczebne dla sowieckiego lotnictwa i wojsk rakietowych. W Szprotawie znajdował się klucz dowodzenia 149 Dywizji Lotnictwa Bombowego wraz z podległymi mu 89 Pułkiem Lotnictwa Bombowego w Szprotawie, 42 Tannenberskim Pułkiem Lotnictwa Bombowego Gwardii w Starej Koperni oraz 3 Pułkiem Lotnictwa Bombowego w Krzywej. Natomiast w pobliskim Pstrążu nad Bobrem stacjonowała m.in. jednostka wojsk rakietowych. Świadkowie tamtych czasów doskonale pamiętają, jak wojsko zamykało odcinki drogi wojewódzkiej nr 297 na czas przelotu nad tą okolicą rakiet. Bombowisko pod Kozłowem znajdowało się w linii prostej tylko 3,5 km od zabudowań wsi i wspomnianej drogi. Nocne rozbłyski towarzyszące detonacjom były widziane w sąsiednich miejscowościach.

 

Ćwiczenia bombowo-rakietowe przyczyniały się powstawania pożarów lasu. Ale to właśnie dzięki temu darń wypaliła się do gołego piasku, co doprowadziło do powstania pustynnego krajobrazu. Obszar borów na tym terenie to przeważnie bielicowe piaski, wypłukane spod ustępującego lodowca ok. 10 tys. lat temu. Uboga gleba, suchy teren i wiatr przemieszczający ziarenka piasku utrzymują tenże krajobraz.

 

Zachowanie warunków pustynnych jest stale zagrożone przez naturalną inwazję roślinności. Na jałowy piasek z powodzeniem wkraczają wspierające się nawzajem: sosna, wrzos, szczotlicha, a także porosty, mchy i brzoza. Początkowo krajobraz pustynny zajmował powierzchnię ok. 160 ha, a obecnie łącznie ok. 20 ha. Z dużej pustyni pozostały dwie piaszczyste łachy - północna i południowa, większa północna rozlokowana przy wydmie Długa Góra i oddzielona od niej wrzosowiskiem mniejsza południowa przy wydmie Gołębia Góra. Wydaje się, że to właśnie wystawione najbardziej na wietrzenie wyżej położone wzniesienia wydmowe (ok. 160 m npm) najlepiej zniechęcają roślinność do kolonizacji. Niewykluczone jednak, że dalsze zachowanie pustyni będzie wymagało planowej interwencji człowieka. Zasadnym byłoby ustanowienie rozsądnej formy ochrony prawnej.

​

Pustynia Kozłowska leży w całości w województwie dolnośląskim, a niemal przez jej środek przebiega granica pomiędzy gminami Bolesławiec a Gromadką. Cieszy się zainteresowaniem turystów, przyrodników, fotografów i miłośników surwiwalu. Najładniej wygląda w czasie kwitnięcia wrzosów. Wycieczki od Pustyni Kozłowskiej oprowadzają przewodnicy z Towarzystwa Bory Dolnośląskie w okresie całego roku.

​

Więcej zdjęć z pustyni można zobaczyć na stronie głównej - Witamy.

Aby umówić się na wycieczkę z przewodnikiem, prosimy skorzystać z zakładki Kontakt.

 

© Maciej Boryna 2018

​

Wszelkie formy wykorzystania artykułu, w części lub całości, wymagają zgody autora oraz podania źródła i linku do niniejszej strony.