Zobacz, kto mieszka w Iławie, kto w Szprotawie !
Muzeum odtwarza zapomniane granice
Około 2 lata temu rozpoczęła się realizacja społecznej koncepcji „Rewitalizacji kulturowej Iławy” - autorskiego programu mieszkańców Szprotawy działających w stowarzyszeniu Gmina i Powiat Przyjazne Ludziom. W ramach programu udało się już kilkakrotnie przeprowadzić doroczną akcję „Wielkiego sprzątania Parku Huta”, a także wydać opracowanie historyczno-turystyczne parku, postawić tablicę upamiętniającą zamordowaną rodzinę Misków czy zjednoczyć mieszkańców dzielnicy w sprawie budowy strefy aktywności (placu rekreacyjnego) przy ul. Orzeszkowej. Jednak na początku kluczową kwestią była właściwa identyfikacja przyczyn degradacji Iławy w ostatnich dziesięcioleciach, zakończona diagnozą obwiniającą za ten stan rzeczy przyłączenie historycznej zamożnej wsi do miasta Szprotawa w 1925 roku i upadek miejscowej huty. Iława odtąd funkcjonowała w cieniu i dalekim zapleczu miasta, i nikt nie zaproponował jej żadnej rekompensującej alternatywy na przyszłość.
Z początkiem 2019 roku ruszył konkurs na logo dzielnicy, które będzie w przyszłości firmować wszelkie miejscowe działania jak też walory turystyczne. Ale tu pojawił się mały choć spodziewany problem…
Od przyłączenia Iławy do Szprotawy minie wkrótce 100 lat i nikt dziś nie wie, którędy przebiegała granica pomiędzy miastem a wsią. Kto ma uważać się za mieszkańca historycznej dzielnicy, a kto już nie? Stąd też działacze GiPPL zwrócili się do Muzeum Ziemi Szprotawskiej z prośbą o zbadanie i odtworzenie granicy. Muzeum podjęło się tego zadania.
Jak opowiada Maciej Boryna, dyrektor muzeum, dziś wiele osób pewnie się zdziwi, jak duży obszar zajmowała Iława w porównaniu do miasta Szprotawa, do którego w 1925 roku została włączona. Lokalny historyk dr Felix Matuszkiewicz w 1908 roku w swym wielkim dziele o ziemi szprotawskiej napisał, iż miasto kolonistów założono pod bokiem słowiańskiej Iławy. I należy to traktować dosłownie! M.Boryna opisuje granicę pomiędzy Iławą a Szprotawą w 1899 roku następująco:
Na interesującym nas odcinku zaczynała się nad Bobrem w zapleczu dawnej rzeźni miejskiej, skąd biegła na północ aż do obecnej ul. Sobieskiego i skrzyżowania z ul. Lotników. Następnie wzdłuż Lotników do Żagańskiej, a stamtąd Żagańską na wschód aż po skrzyżowanie z Niepodległości i Konopnicką. Dalej drogą do garaży i po zachodniej granicy dawnych koszar aż po skrzyżowanie Podgórnej z Przejazdową i Kopernika. Stąd ul. Kopernika aż za sklep „Rolnik”, tu odbijała na północ do torów kolejowych itd. Prawdopodobnie w średniowieczu teren Iławy zaczynał się za zachodnią fosą miejską (odcinkiem Szproty). Jak podaje wspomniany Matuszkiewicz, teren o nazwie „Scheibe” obejmujący grunty pomiędzy dzisiejszą ul. Kopernika, ul. Konopnicką a Szprotą znajdował się w jurysdykcji dziedziców na Iławie Małej.
Kiedy zostanie już wybrane logo Iławy, to pojawi się ono na tablicach, które zostaną umieszczone w mieście tam, gdzie zaczynała się historyczna granica znamienitej wsi.
Janina Matkowska 2019
