Dane ogólne
VELO SPROTAVIA to strategiczna ścieżka rowerowa na południu województwa lubuskiego. Przebiega wertykalnie przez gminę Szprotawa, na odcinku od miasta Szprotawa do wsi Stypułów. Przy dawnej stacji kolejowej w Stypułowie łączy się z regionalną ścieżką KOLEJ NA ROWER, biegnącą do Kożuchowa, Nowej Soli, Otynia, Konotopu, aż do granicy z województwem wielkopolskim.
Łączna długość VELO SPROTAVIA wynosi 16 km. Trasa biegnie śladem dawnej linii kolejowej Szprotawa - Zielona Góra (1911-1955), na odcinku Szprotawa, Kartowice, Witków, Siecieborzyce, Stypułów. Atrybutami ścieżki są: ustronne położenie, brak stromych podjazdów, krajobrazy wiejskie i leśne, punkty odpoczynkowe w każdej wsi, zabytki, punkty widokowe, dworzec rowerowy w Szprotawie, atrakcje turystyczne Szprotawy i baza noclegowo-gastronomiczna, dostęp przez Szprotawę do tras na terenie województwa dolnośląskiego.
Dworzec rowerowy w Szprotawie
Dworzec rowerowy VELO SPROTAVIA zaprojektowano w sąsiedztwie postoju TAXI przy ul. Katedralnej. Od strony zachodniej dworzec jest osłonięty średniowiecznym murem obronnym, za którym mamy do dyspozycji położoną nad rzeką Kawiarnię “Parkowa”, przystań kajakową i wypożyczalnię sprzętu wodnego. To równocześnie część uroczego Parku Goepperta z licznymi ciekawostkami botanicznymi oraz tężnią solankową. Od dworca dzieli nas 100 metrów od szprotawskiego rynku, kolejnych kawiarni i zgrupowania cennych zabytków architektury, w tym ratusz z krzywą wieżą, fara gotycka, dawny klasztor magdalenek. Pełny katalog atrakcji znajduje się na stronie SPROTAVIA TOURISTICA.
Ruszamy w drogę
Udając się na trasę VELO SPROTAVIA kierujemy się w ul. Mickiewicza, a następnie w ul. Słowackiego, ul. Kopernika i ul. Przejazdową. Docieramy do północnej granicy miasta, gdzie naszą trasę przecina droga krajowa nr 12. Na skrzyżowaniu zachowując szczególną ostrożność przechodzimy na wprost przez drogę krajową, a tuż zanim po lewej stronie znajduje się zjazd do naszej trasy.
Początkowo ścieżka biegnie równolegle w niewielkiej odległości od drogi powiatowej w kierunku Kartowic. Wjeżdżamy na łagodne wzniesienie (141 mnpm), skąd rozpościera się widok na okolicę. Przy sprzyjających warunkach dostrzeżemy stąd pasmo Karkonoszy i Gór Izerskich. Krajobraz rolniczy urozmaicony jest tu jedynie przez pas drzew rosnących wzdłuż ścieżki, przy znacznym udziale drzew owocowych. Wedle podania, to dawni pasażerowie kolejki zielonogórskiej wyrzucając przez okna pociągów pestki owoców, przyczynili się do powstania liniowo biegnącego sadu śliw, jabłoni, grusz, wiśni i czereśni.
MOR Kartowice
Ze wzgórza przyjemnie zjeżdżamy aż do samych Kartowic, gdzie w pobliżu zgliszczy wiejskiej stacyjki kolejowej zbudowano miejsce obsługi rowerzystów (w skrócie MOR), z wiatą, stołem, ławkami, stanowiskami parkingowymi i modułem do naprawy rowerów. Nikt pewnie nie będzie oponował, jeśli w razie potrzeby rozbijemy przy wiacie namiot. To bardzo klimatyczne miejsce. W pobliżu wiaty dostrzeżemy pomnik mieszkańców Kartowic (niem. Kortnitz) poległych na frontach I wojny światowej.
Las graniczny
Po odpoczynku w Kartowicach kierujemy się dalej na północ, do Witkowa. Za chwilę krajobraz rolniczy przeistoczy się w las. Swoje zachowanie zawdzięcza historycznej okoliczności, iż od średniowiecza była to nienaruszalna rubież graniczna pomiędzy księstwami głogowskim a żagańskim. W lesie zachowały się fragmenty słynnych Wałów Śląskich, wznoszonych w XV/XV wieku, swoistej zapory granicznej. Wszystkie zachowane odcinki Wałów Śląskich to najdłuższy zabytek archeologiczny w Polsce. W zbiorach Muzeum Ziemi Szprotawskiej znajduje się unikatowy słup graniczny, pochodzący z tego lasu. Nieopodal, przy drodze powiatowej natkniemy się na kamienny drogowskaz z XIX wieku, wskazujący drogę w kierunku Borowiny (oryg. “nach Hartau”). Stare mapy ukazują w tej okolicy osobliwe enklawy jak np. Wilczy zaułek, Krowie bagno, czy Ciche wzgórze.
Poza tym las jest także popularnym miejscem zbierania jagód, grzybów i orzechów laskowych. Na jego polanach w okresie wiosennym możemy obserwować żurawie i orły bieliki.
Po opuszczeniu lasu ukaże się nam panorama wsi Witków, do której przyjemnie zjedziemy łagodnie opadającym zboczem wzgórza. Jeszcze przed przecięciem drogi powiatowej na skraju wsi, w obniżeniu przejedziemy ponad rowem, po betonowym moście z okresu funkcjonowania kolejki zielonogórskiej. Podobnych zabytkowych już obiektów napotkamy na VELO SPROTAVIA więcej.
Witków
Witków przywita nas kolejnym MOR. A gdybyśmy zapragnęli, to można stąd odbić na wschód, do sąsiedniej wsi Borowina, przez którą przebiega atrakcyjna pieszo-rowerowa “Pętla Wiewióra”. Niemniej można też wypić kawę, zjeść lody i posilić się na tamtejszej stacji paliw. Natomiast w samym Witkowie znajduje się unikatowy w skali kraju zespół zamkowy, a także gotycki kościół.
Poza tym, przy trasie VELO SPROTAVIA miniemy aktualnie budynek mieszkalny, funkcjonujący pierwotnie jako stacja kolejowa. Z historii Witkowa wart odnotowania jest epizod odkrycia przez Heinricha Goepperta stanowiska ze skamieniałymi kośćmi zwierząt.
Siecieborzyce
Rubieże Siecieborzyc rozpoznamy po wielkim wzgórzu, które miniemy po prawej stronie. Historia nowożytna i najnowsza rejestruje w tym miejscu młyn wiatrowy, a miejscowa tradycja opowiada o świętym wzgórzu bądź starożytnym grodzisku.
Siecieborzyce to rozległa wieś, uchodziła za największą w dawnym księstwie żagańskim. Od MOR mamy bardzo blisko do gotyckiego kościoła i nieco dalej neogotyckiej kaplicy rodowej Francke. Ta druga stoi samotnie pośród pól, na wzgórzu, pasuje idealnie do inscenizowania mickiewiczowskich Dziadów. We wsi znajdują się także barokowy pałac oraz zabytkowe kamienie drogowe.
MOR Stypułów i KOLEJ NA ROWER
Dystans pomiędzy Siecieborzycami a Stypułowem charakteryzuje się urokliwym krajobrazem pól, tu i ówdzie urozmaicony wysepkami leśnymi. Po lewej stronie miniemy źródliska Młynówki (Iławki), dopływu Bobru. Na mapach może pojawiać się omyłkowo nazwa sąsiedniej Brzeźniczanki.
Na wjeździe do Stypułowa powita nas kolejny MOR z dawnym budynkiem stacji kolejowej.
To jednak nie koniec rowerowej przygody. Tu rozpoczyna się ścieżka o nazwie KOLEJ NA ROWER, którą dojedziemy do Kożuchowa, Nowej Soli, Otynia, Konotopu. W jej pobliżu znajdują się znane jeziora Rundo, Wilcze oraz Sławskie, z dobrze urządzonymi leśnymi trasami rowerowymi. Mapę ścieżki KOLEJ NA ROWER znajdziemy pod linkiem http://kolejnarower.pl/mapa/.
Opracował:
Maciej Boryna
Biuro Turystyki i Edukacji Regionalnej
SPROTAVIA TOURISTICA