ŚREDNIOWIECZNA SZPROTAWA
Pozostał klimat sprzed 700 lat
Znawcy tematu odwiedzający Szprotawę zwracają uwagę, że stare miasto w dużej części zachowało swój średniowieczny klimat, czym wyróżnia się lokalnie. Oznacza to, że w jego niektórych zakamarkach nadal można poczuć się jak w grodzie sprzed 700 lat. Zawdzięcza to głównie zachowanemu średniowiecznemu układowi przestrzennemu, zabytkom i formom terenowym.
Link: Mapa obiektów - Średniowieczna Szprotawa
Gdzieś w początkach XIII wieku koloniści z zachodu zakładają osadę Sprotavia, tuż obok prastarej słowiańskiej Iławy. Dzięki otrzymanym od księcia przywilejom oraz konsekwentnej polityce gospodarczej wyrasta ona na jedno z najbogatszych i najlepiej ufortyfikowanych miast Księstwa Głogowskiego.
Źródłem potęgi Szprotawy było położenie na skrzyżowaniu dalekosiężnych szlaków komunikacyjnych, a co za tym idzie – zyski z handlu, ceł i różnych opłat. Gromadzone bogactwo wymagało ochrony, stąd od samego początku przystąpiono do budowy umocnień.
Zlokalizowanie miasta na wyspach w widłach ujścia Szprotawy do Bobru stanowiło pierwszą naturalną linię obrony. Wędrując promenadami starego Parku Goepperta doskonale czytelne są założenia dawnej twierdzy. Na dole pełniąca rolę fosy dolina Szprotawy, na górze posępne kamienne mury obronne. Ważna w systemie obronnym fosa była niegdyś szersza i sięgała bliżej murów. W mury wpleciono strategiczne baszty i basteje. Do twierdzy wjeżdżało się tylko przez dwie silnie ufortyfikowane bramy – Żagańską i Głogowską. Relikty tej pierwszej możemy podziwiać do dziś.
Najsilniejsze ogniwo obrony stanowił zamek. Z dokumentów wiemy, że trudno było go zdobyć, a książęta czuli się w nim bezpiecznie. Ze średniowiecza pochodzi szprotawska fara, wzniesiona w najwyższym punkcie miasta, na murach nieznanej starszej kamiennej budowli. Do kościoła dobudowano wieżę, w której także mogli schronić się obrońcy miasta. W grubej ścianie wieży ukryta jest klatka schodowa z krętymi schodami. Obok kościoła stoi masywna bryła klasztoru magdalenek, osiadłych w Szprotawie na początku XIV wieku.
Średniowieczny jest układ przestrzenny miejskiego centrum, tj. centralnie usytuowany ratusz, wokół niego prostokątny rynek oraz równoległe do niego rzędy kamienic i uliczek.
Do grupy średniowiecznych reliktów Szprotawy zaliczamy unikatowy romański kościółek św. Andrzeja, z romańskimi portalem i chrzcielnicą, choć kiedyś należał on do odrębnej osady – Iławy. Niemniej wczesnogotycką świątynię w Puszczykowie wraz z kamiennym krzyżem pokutnym.
Zamek Szprotawa jest kwalifikowany do Szprotawskiej Odznaki Turystycznej !
Link: Mapa obiektów - Średniowieczna Szprotawa
Tekst i zdjęcia:
Punkt Informacji Turystycznej Szprotawa
Turystyka-Zdrowie-Edukacja
Na podstawie: M.Boryna "Przykłady budownictwa obronnego ziemi szprotawskiej", Żary 2015
W PIT przy Pl. Kościelnym 2 otrzymasz nieodpłatnie mapy okolic, przewodniki i opracowania.
