top of page

HITLEROWSKI ATOM W POLKOWICZKACH ?

Taka sensacja, aż trudno uwierzyć

Lagry Polkowiczki
Maciej Boryna

Według informacji pisarza Igora Witkowskiego opublikowanych w 2009 roku na łamach „Lotnictwa”, w odległości 15 km od Żagania w kierunku 120 stopni, w lesie pod ziemią mieściła się fabryka niemieckiej broni jądrowej, co miało wynikać bezpośrednio z raportu amerykańskiego wywiadu wojskowego. Witkowski podaje, że w meldunku wspomniano wprost, iż broń jądrowa była tam produkowana. Badacze ciągle toczą spory nad tym, jak daleko hitlerowskie Niemcy były zaawansowane w budowie broni atomowej. Trudno mówić o fabryce gotowych bomb, ale może chodziło o wytwarzanie jakichś komponentów czy działalność rozwojowo-badawczą.

 

LAGRY W POLKOWICZKACH

Korzystając z niemieckiej mapy sztabowej, mierząc od centrum Żagania, wymienione wyżej koordynaty wskazują na dawny i dość tajemniczy obiekt wojskowy we wsi Polkowiczki w gminie Szprotawa. Na powojennych mapach występuje pod nazwą „Lagry”, a mieszkańcy mówią o nim potocznie „prochownia”. W istocie literatura niemiecka z 1928 roku wspomina stary magazyn amunicji w Polkowiczkach (altes Munitionslager), a widokówka nadana w 1906 roku ukazuje nawet budynek (Munitionsanstalt) z wartownikami. W latach 20. ubiegłego wieku, a więc już po I wojnie światowej magazyn przebudowano na baraki mieszkalne, lokując w nich ośrodek rehabilitacyjny dla dzieci z wadami postawy. A mapa z lat 30. zawiera oznaczenie „Obóz Polkowiczki” (oryg. Lager Kl. Polkwitz) i ponad 20 budynków w tej lokalizacji. Muzeum Ziemi Szprotawskiej dysponuje zdjęciem lotniczym z 1937 roku, które pokazuje rozplanowanie kompleksu i prawdopodobnie świeże ślady po pracach ziemnych lub budowlanych.

​

Link do lokalizacji kompleksu Lagry Polkowiczki

Lager Kl. Polkwitz, 1933

Współcześnie teren porósł las i tylko gdzieniegdzie trafiamy na fundamenty, granitowe słupki, betonowe wylewki, włazy czy basen przeciwpożarowy. Zapytany o przeznaczenie kompleksu dawny niemiecki mieszkaniec Polkowiczek twierdził, że w czasie II wojny światowej nic tam się nie działo, ale też i tam nie wchodził. Zresztą gdyby rzeczywiście ulokowano w lagrach jakąś naukową pracownię czy laboratorium, byłoby to objęte ścisłą tajemnicą. Inny, powojenny mieszkaniec Szprotawy twierdzi, że w czasach jego dzieciństwa w latach 80. ubiegłego wieku na zachodnim obrzeżu leżały kiedyś grafitowe płytki. Zdaniem Witkowskiego Niemcy już w 1941 roku budowali grafitowy reaktor, a wiele ośrodków budowlano-konstrukcyjnych po wojnie dokładnie nie rozpoznano.

​

Działające na Ziemiach Zachodnich zaraz po II wojnie światowej Przedsiębiorstwo Poszukiwań Terenowych było w posiadaniu informacji, jakoby podziemna fabryka działała podczas wojny w pobliskich Małomicach. Jednakże oficjalnie nic takiego tam dotąd nie znaleziono i nie wspominano ani słowem o fizyce jądrowej. Ale faktem jest, że w Małomicach była zbrojeniówka.

 

Obszar po dawnym kompleksie Lagry Polkowiczki jest ogólnie dostępny i można do niego dojechać także samochodem. Prowadzi przez niego ścieżka dydaktyczna „Park Słowiański”, od jakiegoś czasu częściowo zalana wskutek działalności bobrów.

​

Link do lokalizacji kompleksu Lagry Polkowiczki

 

Uwaga !

Wejście na własną odpowiedzialność. Należy zachować ostrożność ze względu na zagłębienia i studzienki.

​

Maciej Boryna

Muzeum Ziemi Szprotawskiej 2021

Skorzystano ze źródeł:

​

  1. Widokówka Klein Polkwitz, nadana 1906 (link).

  2. Das Krüppelheim Klein Polkwitz, [w:] Sprottauer Jahrbuch 1928, s. 30-31.

  3. Mapa Messtischblatt 2554 Sprottau, 1933.

  4. Zdjęcie lotnicze Hansa Luftbild GmbH, maj 1937.

  5. Igor Witkowski, Bomba atomowa w planach III Rzeszy - nowe spojrzenie, [w:] Lotnictwo, nr spec. 10/2009 (link do zwiastuna).

  6. Maciej Boryna, Hitlerowski atom w Polkowiczkach, [w:] Gazeta Bory Dolnośląskie, 1/2010, s. 7 (link).

  7. Marek Lubicz-Woyciechowski, Tajemnicza działalność Przedsiębiorstwa Poszukiwań Terenowych w świetle zasobów Archiwum Państwowego we Wrocławiu, 2020.

bottom of page