PONIEMIECKI SCHRON W RATUSZU
Można już zwiedzać !
Hitler wywołując w 1939 roku II wojnę światową nie spodziewał się takiego obrotu spraw. Dwa lata później III Rzesza zaczęła także przeżywać traumę nalotów bombowych, a szczególnie od 1942 roku. W ekspresowym tempie i na potęgę szykowano schrony przeciwlotnicze. W przypadku ludności cywilnej było to najczęściej przystosowanie istniejących piwnic do pełnienia funkcji schronu, poprzez wzmocnienie stropu, montaż grodzi gazoszczelnych, opancerzenie okien, zapewnienie bezpiecznej wentylacji itd.
Lokalizacja schronu ratusza w Szprotawie
Zabiegom takim poddano też zabytkowe piwnice ratusza w Szprotawie, w których wcześniej ulokowana była gospoda. Dawni architekci gotyku czy renesansu nawet nie śnili o tym, że ich dzieła będą chronić ludność przed ciężkimi bombami w XX wieku!
Do współczesności zachowały się stalowe grodzie odcinające pomieszczenia i otwory okienne, a nawet napisy „Rauchen verboten” (Palenie wzbronione). Do niedawna był widoczny jeszcze napis „Luftschutzraum” (Schron przeciwlotniczy), wymalowany farbą fosforyzującą, ale ktoś go usunął. Dzięki ocalałym tabliczkom znamionowym dowiadujemy się, że grodzie wyprodukowano we wrocławskim zakładzie Carl Trippel Breslau. Na niejednej uchowała się gumowa uszczelka. W dwóch klitkach ulokowane były prawdopodobnie polowe toalety.
Na szczęście do końca wojny Szprotawa uniknęła bombardowań lotniczych, ale dysponujemy oryginalnym pamiętnikiem miejscowego dziennikarza Paula Krause, notabene posła powojennego Bundestagu, który odnotował sześć alarmów lotniczych w 1942 roku, w okresie od 21 sierpnia do 9 września. Wszystkie przeloty miały miejsce w późnych godzinach nocnych, kierowane jednak na inne cele hitlerowskich Niemiec.
W ramach promocji walorów ratusza, wreszcie możliwe jest zwiedzenie ratuszowych piwnic, po wcześniejszym uzgodnieniu terminu z Biurem Turystyki i Edukacji Regionalnej. To efekt wniosku działającego przy Burmistrzu Szprotawy Zespołu ds. Rozwoju Turystyki.
Wyprzedzając pytania Czytelników, czy schron w ratuszu nadaje się obecnie do ochrony ludności w razie bombardowania lub ostrzału artyleryjskiego? Tylko jako prowizoryczne schronienie. Wymagałby w tym celu ponownie kompleksowego przystosowania.
Samodzielnie lub z przewodnikiem możemy również zwiedzić poniemieckie szczeliny przeciwlotnicze w Parku Huta w Szprotawie, do których zaprowadzi nas oznakowana w 2021 r. ścieżka dydaktyczna, rozpoczynająca swój bieg przy ul. Sobieskiego w Szprotawie.
Szczeliny przeciwlotnicze w Parku Huta w Szprotawie
Maciej Boryna
Muzeum Ziemi Szprotawskiej 2022
Skorzystano:
M.Boryna, Przykłady budownictwa obronnego ziemi szprotawskiej, Żary 2015 (praca dyplomowa pod kier. dr G.Popowa)
