Gdy siądziemy wygodnie za wigilijnym stołem, wspomnijmy, że nie zawsze było dane szprotawianom świętować w spokoju i domowym ciepełku. Bywało, że przez sufit wpadała do domu rozpędzona ciężka kamienna kula...

​

Oddziały węgierskie oblegały silnie ufortyfikowaną Szprotawę już od ponad miesiąca, od 22 listopada 1488 roku. Pragmatyczni szprotawianie mieli zwyczajnie dość. Działając wbrew rozkazowi dowódcy obrony miasta Kacprowi von Braun, na święta 25 grudnia wysłali do obozu Węgrów delegację w celu omówienia warunków przekazania miasta.

​

Zgodnie z aktem kapitulacji, 30 grudnia otwarto bramy Szprotawy. Miasto wynegocjowało sobie zachowanie całego majątku oraz wszystkich praw i przywilejów, co de facto świadczyło o wysokiej pozycji twierdzy. Poza tym uznali, po co walczyć, skoro po poddaniu nic nie stracą. Jedynie von Braun z rycerstwem oddał zamek dopiero 3 stycznia 1489 roku.

​

Szprotawa stanowiła ważną fortecę i jednocześnie arsenał księcia Jana II Szalonego z głogowsko-żagańskiej dynastii piastowskiej. Po poddaniu miasta królowi węgierskiemu, na terenie grodu pozostały budzące podziw czeskie bombardy miotające kamienne pociski.

​

Liczące sobie ponad 500 lat (!) kamienne kule bombardujące z czasu oblężenia węgierskiego posiadają Muzeum Ziemi Szprotawskiej i Izba Historii. Można je zobaczyć, a nawet dotknąć w salach ekspozycyjnych w budynku dawnego klasztoru magdalenek. Poza tym takie pociski wmurowano na pamiątkę w Bramę Żagańską. Podczas prac ziemnych na terenie miasta znajdowano ich wiele. Niektóre z nich posiadają średnicę ponad 30 cm. Można sobie wyobrazić, co taka wystrzelona kula robiła ze słomianego dachu lub glinianej ściany domostwa.

​

Lokalizacja Bramy Żagańskiej w Szprotawie

​

Zapraszam do odwiedzania naszych placówek muzealnych - zachęca burmistrz Szprotawy Mirosław Gąsik. Znajdują się tam prawdziwe skarby.

​

Tekst i zdjęcia:

Maciej Boryna

Muzeum Ziemi Szprotawskiej 2021

Na podstawie: F.Matuszkiewicz, Geschichte der Stadt Sprottau