W 1946 roku w Szprotawie-Iławie ktoś dosłownie utopił we krwi sześcioosobową rodzinę Misków, rodziców i czworo dzieci. Mieszkańcy byli wstrząśnięci. Władze utajniły sprawę, bo jak już dziś wiemy głównym podejrzanym okazał się funkcjonariusz Milicji Obywatelskiej, występujący pod fałszywymi personaliami jako Stefan Troszczenko. Dom, w którym dokonano zbrodni oraz „czerwona piwnica” zachowały się do dziś. Niedawno kręcono tam kolejny film o zabójstwie. To odsunięty od drogi budynek na zachodniej rubieży miasta, przy ul. Polnej 6.

 

Gdyby nie śledztwo Muzeum Ziemi Szprotawskiej, prawdy nie znalibyśmy do dziś.

Według zapisków w pamiętniku Władysława Gromadzika – komendanta powiatowego MO w Szprotawie, plutonowy Troszczenko spotykał się ze starszą córką Misków. Coś się nie ułożyło. Miskówna miała zagrozić kochankowi, że ujawni jego niechlubną przeszłość. Wtedy Troszczenko postanowił  zamordować całą rodzinę, by prawda nie wyszła na jaw – jak wynika z pamiętnika komendanta.

 

Misków znaleziono w piwnicy z poderżniętymi gardłami. Porucznik Czesław Kowalczyk wspominał, że krew sięgała do kostek. Miskówna otrzymała aż 41 ciosów nożem. Śledztwo muzeum oparło się o akta Instytutu Pamięci Narodowej. We wrocławskim areszcie Troszczenkę rozpoznano jako Ukraińca Stefana Łocha z Kłodna Wielkiego. Udowodniono mu służbę w sterowanej przez hitlerowców ukraińskiej policji pomocniczej, a zarzucano także działania w UPA i dywizji SS-Galizien. Zresztą wedle pamiętnika Łoch chwalił się komendantowi, że zabijał Polaków i Rosjan.

 

Łoch trafił do więzienia, ale jedynie za działalność w ukraińskiej policji pomocniczej. Mimo iż IPN dysponuje sądową korespondencją , akta sprawy zabójstwa Misków zaginęły. Sprawę prowadził Sąd Okręgowy w Głogowie z siedzibą w Nowej Soli. Prawdopodobnym jest, że Łoch podjął współpracę z bezpieką PRL.

 

Dawny dom Misków możemy oglądać z ul. Polnej, a na cmentarzu komunalnym przy ul. Warszawskiej zbiorowy grób rodzinny. Przy krzyżu na skrzyżowaniu ul. Sobieskiego z ul. Łokietka mieszkańcy zamieścili tabliczkę ze zdjęciem pomordowanych.

 

Link do lokalizacji dawnego domu Misków w Iławie

 

A jeśli już będziemy w pobliżu, możemy przy okazji zwiedzić pobliskie atrakcje, jak: grób masoński na cmentarzu parafialnym przy ul. Polnej, tamże również imienny pomnik iławian poległych w I wojnie światowej, ponadto pomnik spotkania Bolesława Chrobrego z cesarzem Ottonem III oraz unikatowy kościółek romański św. Andrzeja.

Do pieszych bądź rowerowych wędrówek proponujemy ścieżki nadbobrzańskie.

 

Maciej Boryna

Muzeum Ziemi Szprotawskiej 2021

 

Na podstawie:

Morderstwo rodziny Misków w Iławie. Kończymy dochodzenie.

​