Oficjalne przewodniki turystyczne określają szprotawski ratusz jako europejski unikat, co zawdzięcza posiadaniu aż dwóch wież. Obok Szprotawy wymienia się Pardubice w Czechach czy ratusz w Oslo, gdzie odbywają się ceremonie wręczenia Nagrody Nobla. Jednak szprotawski to podwójny unikat, bo jedna z jego wież jest krzywa.

​

Początki miejscowego ratusza sięgają XIII wieku. I nie była to kiedyś tak jak dziś siedziba urzędników, lecz coś w rodzaju hali targowej z kancelarią do pobierania opłat i ceł oraz przechowywania dokumentów miejskich. Tu zbierali się mieszkańcy by radzić w problemowych sytuacjach i wybierać swoich przedstawicieli.

​

Zróżnicowane style architektoniczne dowodzą długiej i bogatej historii nietuzinkowego zabytku. Dawną gotycką bryłę przykryły warstwy renesansowe, barokowe i neoklasycystyczne. Słynne wieże miały powstać w XVI i XVII wieku. Obie poważnie ucierpiały w późniejszych pożarach. Zostały odbudowane, nie bez przygód, w pierwszej połowie XVIII wieku.

​

Zaintrygowani pytają, skąd wzięły się dwie wieże, zamiast zwyczajowo jedna?

Nie zachowały się, a przynajmniej nie odkryto dotąd żadnych zapisków na ten temat. Możemy jedynie przypuszczać, że dawni szprotawianie chcieli podkreślić rangę miasta i dystryktu. Ilość wież świadczyła symbolicznie o statusie gospodarczym mieszkańców i komuny. Wszak Szprotawa była jedną z najbogatszych wspólnot samorządowych Księstwa Głogowskiego.

​

Niemniej najbardziej fascynuje krzywa wieża.

To zagadkowa sprawa. Dawni mieszkańcy nie chwalili się nią, może ze wstydu, a może konstrukcja uległa deformacji po jakimś czasie? Legenda niewiadomego pochodzenia wspomina o architekcie nadzorującym odbudowę wieży, który jak ujrzał końcowy efekt robót, z hańby powiesił się na tejże krzywej wieży.

​

Tyle legenda. A co mówią fakty?

Po straszliwej wojnie trzydziestoletniej (1618-1648) i następujących po niej głodzie, zarazach i pożarach, ta część Europy legła w gruzach. Liczba mieszkańców Szprotawy spadła do 10 procent stanu sprzed jej wybuchu, a niektóre wsie w okolicy wyludniły się do zera.

Brakowało m.in. wykwalifikowanych kadr, sprzętu i materiałów budowlanych. Odbudowana w 1730 roku wieża zachodnia była tak licha, że runęła dzień po oddaniu do użytku! Odbudowana nieco wcześniej w tych samych warunkach wieża wschodnia stoi do dzisiaj, tyle że krzywa.

​

Mimo iż pochylenie wieży wschodniej w kierunku bryły ratusza jest uchwytne gołym okiem, to niektórzy sądzą, iż to złudzenie optyczne. Sprawdziliśmy.

Za pomocą dalmierza laserowego ustaliliśmy różnice pomiędzy wysokościami kolumn pierwszej kondygnacji z balustradami. Korpus wieży nie trzyma też symetrii.

Pytanie, czy te anomalie były zamierzonym zabiegiem, czy też zaskoczyły budowniczych?

​

Unikatowość architektoniczna naszego ratusza to bez wątpienia powód do dumy i jednocześnie poważne zobowiązanie. Niedawno w trybie pilnym przeprowadziliśmy remont wysłużonego pokrycia dachowego. Serdecznie zapraszam do odwiedzania Szprotawy - skomentował artykuł Burmistrz Szprotawy Mirosław Gąsik.

​

Ratusz w Szprotawie jest kwalifikowany do Szprotawskiej Odznaki Turystycznej !

​

Więcej ciekawych zdjęć wieży ratusza w Szprotawie

​

Maciej Boryna

Muzeum Ziemi Szprotawskiej 2021