Barokowa architektura niepozornego kościoła w Małomicach totalnie kamufluje unikatową szlachecką kaplicę grobową, wzniesioną jeszcze w czasach gotyku. Po II wojnie światowej nieużytkowana popadła w ruinę. Kiedy budowlę wyremontowano w 1984 roku, nadano jej od razu funkcję kościoła. A o tym co skrywa, w naturalny sposób zapomniano.

 

Miejscowy nauczyciel Otto Philler, autor wydanej w 1929 roku kroniki Małomic twierdzi, że budowla obecnego kościoła została pierwotnie wzniesiona jako kaplica rodowa lokalnej szlachty i po raz pierwszy wzmiankowano ją już w 1496 roku. Przebudowa kaplicy nastąpiła w 1732 roku. Ktoś mógłby nie wierzyć w rewelacje Phillera, ale…

 

Ikonografia z XVIII wieku ukazuje w Małomicach (wtedy Mallmitz) przewspaniały zespół pałacowy, pośrodku którego w sposób niebudzący żadnych wątpliwości naniesiono rodowy grobowiec. Niestety po II wojnie światowej prawie wszystko co otaczało kaplicę zostało rozebrane i wyczyszczone do gołej ziemi ! Ponoć na odbudowę Warszawy.

 

Zobacz oryginalny film o powojennych Małomicach

​

To nie koniec sensacji. Jak dotąd tylko wtajemniczonym było wiadomo, że wewnątrz zachowały się bardzo stare płyty nagrobne, w tym gotycka z 1518 roku oraz renesansowe figuralne z lat 1556, 1569, 1580, 1581…, należące do rodziny von Kittlitz.

 

Małomicka kaplica zdaniem Phillera jest najstarszą poświadczoną źródłowo na Dolnym Śląsku. Archeologicznie nikt nie badał historycznych pochówków, jak również otoczenia budowli. A z pewnością to intrygujące stanowisko.

 

Pamiętajmy, że od lutego 1945 roku kaplica była pozostawiona na pastwę grabieży i niszczenia. Cenny zabytek uratował śp. ks. proboszcz Ryszard Szykuła organizując w latach 1982-1984 prace remontowe, a w efekcie erygowanie kościoła polsko-katolickiej Parafii pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy.

 

Obecnie widzimy barokową aranżację budowli założonej na planie ośmiokąta (oktagon), z pięcioboczną absydą i cylindryczną klatką schodową. Świątynię przykrywa wieloboczny dach mansardowy z latarnią.

 

Warto zobaczyć cenny zabytek także z tego względu, że w jego pobliżu utworzono popularny kompleks rekreacyjny nad zalewem, wraz z promenadami spacerowymi i placem zabaw.

 

Link do lokalizacji kościoła w Małomicach

​

Tekst i zdjęcia:

Maciej Boryna

Biuro Turystyki i Edukacji Regionalnej 2022

 

Na podstawie:

M.Boryna, Małomice na rubieży Borów Dolnośląskich, Małomice 2008

S.Kowalski, Zabytki architektury województwa lubuskiego, Zielona Góra 2010

J.Zdrenka, Corpus Inscriptionum Poloniae, Tom X, 2019

F.B.Werner, Topographia Seu Compendium Silesiae. Pars V. (BUWr)