MINI HIROSZIMA W SZPROTAWIE
Ruiny dawnej Huty Wilhelma w Szprotawie-Iławie
W zapleczu Parku Huta w Szprotawie kryją się nie tylko pochodzące z II wojny światowej szczeliny przeciwlotnicze. Niegdyś wielka i słynna. Dzisiaj zapomniana, dla wielu wręcz zaginiona w mrokach historii... To dawna Huta Wilhelma w Iławie - obecnie zachodniej dzielnicy Szprotawy.
Link do lokalizacji dawnej huty w Szprotawie-Iławie
Metalurgia żelaza ma w tym miejscu wielowiekową tradycję. Może to nawet dokładnie tu był zalążek średniowiecznej Iławy, w której wedle zapisu kronikarskiego władca polski Bolesław Chrobry wystawnie gościł cesarza niemieckiego Ottona III.
W XIX wieku powstał w Iławie zakład dużego formatu, skupiający hutę, emaliernię, blachownię, produkcję zaawansowanych technologicznie maszyn, elektrownię wodną, kolej... Jednym z jego właścicieli był berliński mason Otto Julius Baller. Huta eksportowała swoje wyroby do Anglii, Rosji, a nawet Południowej Afryki, co świadczy o wysokiej randze firmy.
Podczas II wojny światowej trudniono się naturalnie produkcją zbrojeniową.
Po wojnie tradycje hutnicze z rozmachem kontynuowały Dolnośląskie Zakłady Odlewnicze. W Szprotawie i okolicy żyje wielu jej dawnych pracowników. DZO ogłosiło upadłość w 1999 roku.
Niewielka część budynków znalazła drugie życie. Pozostałe rozebrano lub zburzono.
Wędrując przez teren dawnej huty odkrywamy ruiny dzisiaj już trudnych do zidentyfikowania obiektów. Niektóre wyglądają tajemniczo. Tu jakaś żelbetowa konstrukcja słupowa, tam nietypowy komin, kanały, piwnice, schrony, gruzy. Krajobraz jak po wojnie albo wybuchu bomby atomowej w Hiroszimie. Z drugiej strony doskonały plener filmowy do kadrów wojennych lub katastroficznych. Także gratka dla pasjonatów poprzemysłowych ruin.
Pod częścią zakładu, schowany w podziemnym kanale, płynie tzw. Rów Mikołaja, którego wody przed wiekami napędzały młoty kuźnicze. Obszar historycznej huty, mimo iż naruszony, może być jednym z bardzo interesujących pod względem archeologicznym.
Naszą wędrówkę najlepiej rozpocząć spod parkingu turystycznego "Przy Parku Huta", skąd specjalne oznakowanie zaprowadzi nas do szczelin przeciwlotniczych z II wojny światowej.
Zachowajmy wszelką ostrożność przy zwiedzaniu tego typu obiektów, czynimy to na własną odpowiedzialność. To propozycja tzw. turystyki alternatywnej.
Link do lokalizacji parkingu turystycznego "Przy Parku Huta"
A będąc już w Iławie, nie omieszkajmy zobaczyć romański kościół św. Andrzeja, miejsce spotkania Chrobrego z Ottonem i znany z "Czerwonej Piwnicy" dom Misków.
Tekst i zdjęcia:
Maciej Boryna
Muzeum Ziemi Szprotawskiej 2021
Na podstawie:
M.Boryna, Sensacje Ziemi Szprotawskiej, Zielona Góra 2000