SZPROTAWA MA NAJSTARSZE DRZEWO W POLSCE
To egzotyczny skrzydłorzech kaukaski
Nie tylko tragicznie zmarłym Dębem Chrobrym, najstarszym w Polsce, oznacza się Szprotawa na dendrologicznej mapie kraju. Niemal w samym centrum miasta skrywa się najstarszy i dość rzadki skrzydłorzech kaukaski. Oprócz tego nad rzeką Szprotawa według informacji Instytutu Dendrologii PAN powstała populacja ok. tysiąca skrzydłorzechów, prawdopodobnie największa w Europie.
Link do lokalizacji skrzydłorzecha w Szprotawie
Naturalnie rośnie na niewielkich obszarach w Turcji, Gruzji, Azerbejdżanie i Iranie. Szprotawski egzemplarz jest datowany na ok. 250 lat, więc wykiełkował około 1770 roku! W literaturze możemy przeczytać, że do Europy sprowadzano je jako ozdobne drzewa parkowe dopiero od 2. połowy XIX wieku. Okaz ze Szprotawy przywędrował do miasta w tajemniczych okolicznościach dużo wcześniej.
Skrzydłorzechy zwracają uwagę swoistą biżuterią, kiedy z gałęzi zwisają długie na pół metra wisiory z paciorkami. W istocie to łańcuszek z oskrzydlonymi orzeszkami, przypominającymi miniaturową głowę słonia. Orzeszki pachną niemal identycznie jak świeże orzechy włoskie.
Autorzy wyrażają się o skrzydłorzechu kaukaskim jako rzadkim w Polsce gatunku drzewa parkowego, a w Szprotawie mamy do czynienia z osobnikiem wyjątkowym w skali kraju (P.Lenart). Piszą o nim, że jest pięknym, malowniczym i bardzo wyróżniającym się drzewem. Znajdziemy je m.in. we wrocławskim Ogrodzie Botanicznym albo w Rotterdamie.
Na uwagę zasługuje także system korzeniowy, tworzący gęstą i zbitą sieć. Można to zaobserwować na brzegach rzeki Szprotawa w zabytkowym parku Goepperta, bo skrzydłorzechy bardzo lubią wilgoć. Dlatego ciekawą alternatywą ich podziwiania jest rejs kajakiem wokół miejskiego centrum. Gałęzie skrzydłorzecha niekiedy zajmują połowę szerokości rzeki, tworząc naturalny parasol słoneczny. w tym celu możemy skorzystać z miejscowej wypożyczalni kajaków w Kawiarni Parkowa.
Słynny okaz szprotawski wraz z kilkoma bratnimi rośnie na niewielkim skwerze przyległym do ul. Kościuszki. Natomiast zgrupowania skrzydłorzechów rejestrujemy we wspomnianym Parku Goepperta i przed Bramą Żagańską.
Link do mapy z obszarami skrzydłorzechów
Przez najstarszy egzemplarz w Polsce oraz przypuszczalnie najliczniejszą populację w Europie skrzydłorzech stał się jednym z symboli miasta.
Maciej Boryna
Towarzystwo Bory Dolnoślaskie
2021
Galeria SKRZYDŁORZECHY KAUKASKIE W SZPROTAWIE